SAĞLIK TEKNOLOJİLERİ VE YAZILIM
Ebru Boyacı
Günümüz teknolojilerinde yazılımın yeri günden güne artıyor. Sağlık teknolojileri de yazılıma olan bağlılığını arttırmakta. Yapay zeka, bilgisayar görüşü, derin öğrenme, makine öğrenmesi, doğal dil işleme, yapay sinir ağları oluşturma, veri okuryazarlığı ve görüntü işleme alanları en çok kullanılan yazılım konuları.
Yapay Zeka ve Doğru Teşhisler
Yapay zeka teknolojileri ve bunların verilerinden yararlanılarak hızlı teşhis, doğru tedavi yöntemlerinin uygulanması sağlanıyor. Doğru teşhisler son olarak eğitimini almış kişiler tarafından karar verilir fakat yapay zeka, makine öğrenmesi algoritmaları sayesinde tahmin doğruluğunun artması ve daha doğru kararlar verilirken işin kolaylaştırılması sağlanmaktadır.
Makine öğrenmesi ile teşhis süreleri kısalmıştır ve hata payı oranı en düşük seviyeye çekilmiştir. Makine öğrenmesi, tıp bilgisi öğretmez. Fakat girilen verilerin benzerlikleri ile hasta teşhisleri konulur. Bunun yanı sıra cerrahi operasyonlarda da kullanılır ve sistem yöntem önerilerinde bulunur. Aynı şekilde kişiye özel ilaç tedavisinde de kullanılmaktadır. Girilen veriler sayesinde makine eğitimi ile kişiye özel ilaç tedavisi önerilir.
Görüntü İşleme ve Erken Teşhis
Görüntü işleme de sağlık teknolojilerinde çok büyük bir yere sahiptir. Radyoloji ilk sırada olmak üzere nöroloji, onkoloji, hematoloji gibi birçok alan için çok öneme sahiptir. Görüntü işleme, elimizdeki görüntü verilerinden ya da kameranın okuduğu görüntülerden anlamlı ifadeler çıkarmamızı sağlayan işlemlerdir. Radyolojide yoğunluk olarak kullanılmaktadır. Radyoloji görüntü verilerinin en çok olduğu bölümdür. Hastalık teşhislerinde görüntü işleme işlemleri ve algoritmaları kullanılarak görüntülerden istenilen verilere kolaylıkla ulaşılabilir. Onkolojide ise kanser erken teşhiste kullanılıyor. Görüntü işleme aslında insan vücudundaki görüntü verilerinin bulunduğu her alanda kullanılabilecek teknolojik bir yöntemdir ve örneğin günümüzde görüntü işleme kullanılarak Alzheimer hastalığı için PET/CT ile erken teşhis konulma çalışmaları hala devam etmektedir.
Peki bu yazılım donanımı için hangi eğitimler, yazılım dilleri ve ortamları ?
Yazılımda yapay zeka öğrenimi için en çok Python, C/C++, Java, R ve JavaScript dilleri görüntü işleme için de aynı şekilde ağırlıkta Python olmak üzere C++ da kullanılmaktadır. Peki bu diller en çok hangi ortamlarda kullanılır? Scala, MatLab, Ruby, Julia SAS, Anaconda, Visual Studio Code gibi birçok ortam kullanılmaktadır. Yazılım donanımı için öncelikli olarak makine öğrenmesi, derin öğrenme konularını içeren yapay zeka ve görüntü işleme konularında donanımlı olmak gerekir. Yapay sinir ağları ile verilere hem daha kolay hem de daha hızlı bir şekilde ulaşılabilir. Alınan verilerin kalitesi ve işlenmesi kadar ortaya çıkan verilerin de düzeni önemlidir. Çünkü teşhislerden bir önceki aşama bu verilerin okunması ve en uygun tespitlerin yapılmasıdır. Bunun için veri yönetiminin de önemi çok büyüktür. Sağlık teknolojileri olduğu sürece yazılım da varlığını koruyacaktır.