Ruh İkizi
Doç. Dr. Sevilay Akalp ÖZMEN
Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji ABD
Efsaneleri, gizemli anlatıları seven edebiyat, her dönemde bunlardan beslenmiştir. Romantik çağda da fantastik bir şekilde kişinin ikizi veya diğer yarısını ifade eden ruh ikizi kavramını betimleyerek gelişim sağlamıştır. Psikanalitik açıdan ise İkiz / çift kişilik aynı bireyde bir kimlik ve benlik probleminin yansımasıdır(1).
MÖ 4. yüzyılda yaşamış Aristophanes aşkı mitolojik bir efsaneyle açıklar: “İnsanlar yaratıldığında hermafrodit ve tek ruha sahip çok güçlü yaratıklarmış. Ancak bir gün Tanrı Zeus’u çok kızdırmışlar. O da insanları ortadan ikiye bölmüş; yarısı erkek, yarısı kadın olmuş. İkiye bölünen parçalar o kadar korkmuşlar ki birbirlerine sarılmışlar. Bunu gören Tanrılar ise, bedenleri dünyanın farklı yerlerine serpiştirmişler. İşte o gün bugündür yarım olan parçalar, tamamlanmak için diğer yarılarını arar olmuşlar(2).
Peki bu insanlar tanrıları kızdırmadan önce mutlu muydular bir arada? Birlikte uyanmak akşamdan kalmışlığın sabahına. Kazandıklarının coşkusu, kaybettiklerinin acısını birlikte yaşamak, acılarını azaltıp, güzellikleri çoğaltmak için mi hep arar oldular ve birbirlerini bulunca da bırakmak istemediler…
Bu efsane gelir hep aklıma mikroskop altında hiç olmadık bir anda karşıma çıkan binükleer hücreleri görünce. Yoksa bu hücreler Zeus’a meydan okuyup onun gözünden kaçan hermafroiditler miydi, birbirlerinden ayrılmasınlar diye hiç olmadık yerlere gizlenen?
Çoğunun doğasının yıllarca esrarengiz kaldığı benzersiz hücreler. Hepsi binükleer, hepsi birbirinden farklı, hepsi ayrı bir kimlik.
Bazen hücre zarlarının erimesi veya hücre bölünmesi sırasında zarın oluşmaması sonucu büyük sitoplazma kitleleri meydana gelir. Sinsityum denen yapıda çok sayıda çekirdek bulunur. Ama ben bunlardan bahsetmiyorum. Ben sadece iki çekirdekten bahsediyorum. Ayna hayalleri, ruh ikizleri…
Binükleer hücreler hep karşıma çıktı. Bazen bir virüsün sitopatik etkisi, bazen bir lenfomanın ipucu hücresi, bazen bir parazitin ta kendisi oldu.
Bazen de karotit cisimleri mikroskop altında incelerken tesadüfen bulduk binükleer nöronları. Hem de vagal sinirlerle innerve edilen parasempatik kutuplarda çıktı karşımıza. Belki de subaraknoid hemoraji sonrası meydana gelen asidozda daha fazla hasarlanan bu parasempatik kutubda bir dayanışma, vücudu asidoza karşı koruma çabasıydı bu nükleusları birleştiren. Tıpkı asi vagus gibi nerede, ne zaman karşımıza çıkacağı belli değildi(3).
Mitolojide ölümsüzlüğün sembolü olan, olağanüstü bir yenilenme kapasitesine sahip karaciğerde; mononükleer hepatositleri üreten binükleer hepatosit olarak çıktı karşıma(4). Abyholm’un hayvan modelinde ise yetişkin rat karaciğerinde birçok binükleer hepatosit vardı rejenerasyon sırasında sayısı azalan(4,5). CD30, CD15 ekspresyonu ve B hücresi antijenlerinin kaybıyla birlikte histolojik bir görünüm gösterebiliyordu Reed-Stenberg hücresi olarak Hodkin lenfomada başrolü oynarken. Bazen de Hodgkin lenfomalarını taklit eden lenfoproliferasyonlara yol açabiliyordu yanyana duran binükleasyonlarıyla hem neoplastik hücrelerin karakteri hem de bağışıklık ortamının doğası gereği doğru teşhis için kritik öneme sahip olan bu hücreler (6).
KAYNAKLAR
1-Abdülhalim Aydın: Fantastik edebiyat bağlamında Gautier’in “İkiz Şövalye” adlı öyküsünün ruh ikizi/ kişilik bölünmesi aşısından çözümlenmesi. Journal of Turkish Language and Literature Volume:5, Issue:3, Summer 2019, (340-349) Doi Number: 10.20322/littera.542367
2-27th February 2013, Cansu Altaş.
3- Sevilay Ozmen, Konca Altinkaynak ,Mehmet D. Aydin , Ali Ahiskalioglu ,Tuba Demirci ,Can Özlü ,Ayhan Kanat ,Nazan Aydin: Toward understanding the causes of blood pH irregularities and the roles of newly described binuclear neurons of carotid bodies on blood pH regulation during subarachnoid hemorrhage: Experimental study. Neuropathology 2019; 39, 259–267
4-Yuichiro Miyaoka , Kazuki Ebato, Hidenori Kato, Satoko Arakawa, Shigeomi Shimizu, Atsushi Miyajima: Hypertrophy and unconventional cell division of hepatocytes underlie liver regeneration. 2012.
5-Abyholm A.,Grotmol T.,Erikstein B.,Huitfeldt H.S.,Stokke T.,Seglen P.O.: Binucleation and polyploidization patterns in developmental and regenerative rat liver growth. Cell Prolif 1993 Nov;26(6):557-65.
6-Hao‐Wei Wang ,Jayalakshmi P. Balakrishna ,Stefania Pittaluga ,Elaine S. Jaffe: Diagnosis of Hodgkin lymphoma in the modern era. Br J Haematol. 2019 Jan;184(1):45-59.
