Mikroorganizmalarla Müdahale: Biyoremediasyon
Gökçe Uysal
Hızlı, plansız kentleşme ve sanayileşme, hızla akan trafik, gerekli önlemler alınmadan işletilen madenlerin yanı sıra yanlış arazi kullanımı, tarım arazilerinde artan gübre ve pestisit uygulamaları, toprak erozyonu vb. sorunlar dünya genelinde olduğu gibi ülkemizde de çevre kirliliğine neden olmaktadır.1
Nüfusun artışına bağlı olarak artan gıda, barınma gibi ihtiyaçlar sanayide hızlı bir yükseliş söz konusudur. Bu hızlı yükseliş, çevre kirliliğine sebep olan organik ve inorganik kimyasalların çok azı çevreye zarar vermeden yok edilmektedir. Çevre kirliliğine sebep olan kirleticiler sadece toprağa ve ekosisteme değil, hayvan ve insan üzerine de zararı vardır.
Resim-1: Çevre Kirliliği
Çevre kirliliğini azaltmak amacıyla biyoteknolojik bir yöntem olan biyoremediasyon metodu kullanılmaktadır. Biyoteknolojik yöntemlerin, endüstriye kazandırdığı en önemli iki kazanç, yenilenebilir kaynakların kullanımına olanak sağlaması ve endüstriyel atık miktarlarının azaltılmasıdır. Biyoteknolojik iyileştirme yöntemleri arasında yer alan biyoremediasyon yöntemi, verimli, ekonomik, çok yönlü ve çevreye duyarlı bir çözüm olarak kabul edilmiştir.1,1
Biyoremediasyon canlı mikroorganizmalar ile yapılmaktadır. Kirlenmiş bir yer için doğrudan uygulama yapmak mümkündür. Biyoremediasyon sistemi doğada olan bir süreç taklit ederek kirlenmiş alanda onarımı yapacak bakteriler ile kirliliğin ortadan kaldırılmasıdır. Bu şekilde canlı sağlığını ve ortamı kirleten unsurların zararını en aza indirger.2 Bazı tip funguslar da bu yöntemde kullanılır
Kullanılan bakteriler ve fungus türleri ortamda kirliliği hızlı bir şekilde azaltılmasını sağlar. Laboratuvar ortamında yetiştirilmiş canlılar, kirlilik yükünün olduğu bölgeye aşılanarak orada üremeleri sağlanır.2,1Bu sayede bölgede bulunan kirlilik temizlenmiş olur.
Resim-2: Biyoremediasyonda Kullanılan Canlılar
Bakteriler ve fungus türleri canlılığını sürdürebilmesi için besine ihtiyacı vardır. Bu mikroorganizmalar toprakta veya suda bulunan çeşitli organik maddeleri parçalayarak gerekli enerji ve besini sağlar. Bu şekilde hayatlarını devam ettirmekle beraber çoğalmaya devam ederler. Bu mikroorganizmalar zararlı ürünler, dönüştürdükten sonra ölürler ya da sayıları normal popülasyon düzeyine ulaşır. Bundan dolayı ekolojik denge bozulmaz.2,2
Uygulama yöntemi çoğunlukla yeraltı içindir. Hem topraktaki hem de yeraltı suyundaki kontaminantları temizlemek için mikroorganizmaların yeraltına verimi gerçekleşir. Ayrıca çıkış ürünü olarak da çevreye olan zararın en aza indirgenmesi açısından az miktarda zararlı olabilecek çıkış ürünü, yani karbondioksiti oluşturur. Bu etkenler biyoremediasyonu temizlik açısından gayet olumlu ve tercih edilebilir bir yöntem yapmaktadır.3
Resim-3: Biyoremediasyonun uygulanma şekli
Biyoremediasyon Örneği
Trreehugger’ın verilerine göre Exxon Valdez petrol tankeri 1989 yılında karaya oturdu ve bunun sonucunda gerçekleşen sızıntı sonucu biyoremediasyondan yararlanıldı. 2010 yılında ise British Petroleumu’un Deepwater Horizon petrol sızıntısı olayında kirlilikle mücadele etmek için yoğun bir şekilde biyoremediasyon uygulandı. Her iki petrol sızıntısında da çevreye olumsuz etkinin azaltılması adına, mikroorganizmalar petrol hidrokarbonlarını tüketerek hem bize hem çevreye fayda sağladılar.3,1
Resim-4: Petrol sızıntısı sonucu oluşan kirlilik
Kaynakça:
1. VURAL, A., DEMİR, S., & BOYNO, G. Biyoremediasyon ve Fungusların Biyoremediasyonda Kullanılması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 28(4), 490-501.
2. 02 Nisan 2021 tarihinde https://www.yesilgrupenerji.com/biyoremediasyon-kirlenmis-toprak-ve-sularin-aritilmasi adresinden alındı.
3. 02 Nisan 2021 tarihinde https://www.cevremuhendisligi.org/index.php/82-haberler/yazar-za/1521-mikroorganizmalarla-anlasma-biyoremediasyon adresinden alındı.
Resim-1: 02 Nisan 2021 tarihinde https://www.yenibiyoloji.com/biyoremediasyon-nedir-2909/ adresinden alındı.
Resim-2: 02 Nisan 2021 tarihinde https://www.cevremuhendisligi.org/index.php/82-haberler/yazar-za/1521-mikroorganizmalarla-anlasma-biyoremediasyon adresinden alındı.
Resim-3: 02 Nisan 2021 tarihinde https://www.cevremuhendisligi.org/index.php/82-haberler/yazar-za/1521-mikroorganizmalarla-anlasma-biyoremediasyon adresinden alındı.
Resim-4: 02 Nisan 2021 tarihinde https://www.cevremuhendisligi.org/index.php/82-haberler/yazar-za/1521-mikroorganizmalarla-anlasma-biyoremediasyon adresinden alındı.
Kapak Fotoğrafı : Hoodlind, CC BY-SA 4.0 , via Wikimedia Commons