Küresel Plastik Krizine Lezzetli Bir Çözüm: Bakteriler
Edanur Gürbüz- Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Tıp Fakültesi
Escherichia coli (E.coli), hayvanların ve insanların bağırsak sistemlerinin normal florasında bulunan zararsız bir bakteridir. Son yapılan çalışmalarda ise bu bakterinin, plastik atıklarının vaniline dönüşümünde rol oynayabileceği keşfedilmiştir
Küresel plastik krizinin günden güne acil bir durum almasıyla birlikte polietilen tereftalat (PET) materyalinin geri dönüştürülmesi için yeni metotlar geliştirilmeye başlanmıştır. PET, yağ ve gaz gibi yenilenemez materyallerden üretilen güçlü, hafif bir plastiktir. Yiyecek ve içeceklerin paketlenmesinde de sıklıkla kullanılmaktadır.
Yıllık yaklaşık olarak 50 milyon ton PET atık üretilmektedir. PET’i geri dönüştürmek aslında mümkündür fakat bu dönüşüm sırasında açığa çıkan maddeler, dünya çapında plastik kirliliğine daha çok neden olmaktadır. Tüm bu durumların ekonomiye ve çevreye ciddi etkileri vardır.
Bu problemle başa çıkmak isteyen Edinburgh Üniversitesi’ndeki bilim insanları laboratuvarda tasarlanmış E.coli’yi kullandılar. Bu bakteri sayesinde ve bir dizi reaksiyonla PET’den türetilen bir molekül olan tereftalik asidi yüksek değerli bileşik vaniline dönüştürdüler. Araştırmacılar ayrıca bu tekniğin nasıl çalıştığını makalelerinde açıkladılar.* Araştırmacılara göre üretilen vanilin, insanların tüketimine uygun fakat yine de daha ileri çalışmaların yapılması gerekli.
Resim-1: Plastikten vanilin eldesi
Vanilin, vanilya fasulyelerinden çıkarılan, vanilyaya karakteristik tadını ve kokusunu veren temel maddedir. Vanilin yiyecek ve kozmetik endüstrilerinde geniş kullanımının yanında herbisit (bitkileri yok eden madde), köpük önleyici ajanlar ve temizlik ürünlerinin içinde bulunan bir maddedir. 2018’deki küresel talebi ise 37.000 tonun üstündedir. Uzmanlara göre plastiklerden vanilin dönüşümü hem küresel ekonomiyi yükseltecek hem de sentetik biyolojiye olumlu etkiler yapacaktır
Edinburgh Üniversitesi Biyolojik Bilimler Okulu’ndan Joanna Sadler’e göre bu çalışma biyolojik bir sistemin, plastik atığını değerli bir endüstriyel kimyasala dönüştürdüğü ilk örnektir. Joanna Sadler aynı zamanda ”Çalışmamızdaki sonuçlar, plastik sürdürülebilirliği alanında önemli etkilere sahiptir ve sentetik biyolojinin gerçek dünyadaki zorlukları ele almadaki gücünü göstermektedir” demiştir.
Çalışmanın ana araştırmacısı Dr. Stephen Wallace ise ”Çalışmamız plastiğin sorunlu bir atık olduğu algısına meydan okuyor ve bunun yerine plastiği kıymetli ürünlerin elde edilebileceği yeni bir karbon kaynağı olarak gösteriyor” demiştir.
Kraliyet Kimya Derneği’nde yayıncı editör Dr Ellis Crawford bu çalışmada mikrobiyal bilimin moleküler düzeyde kullanıldığını, bu çalışma ile sürdürülebilirlik, küresel ekonomi, çevre kirliliği gibi konularda ilerlemeler kaydedilebileceğini ifade etmiştir.
Green Chemistry’de yayınlanan çalışma, vanilin üretimini endüstriyel olarak en üst düzeye çıkarmak için daha ileri çalışmaların temelini oluşturmaktadır.
Bu araştırma BBSRC Discovery Fellowship ve UKRI Future Leaders Fellowship tarafından desteklenmiştir.
Not:
*Çalışmayı içeren makale: Joanna C. Sadler, Stephen Wallace. Microbial synthesis of vanillin from waste poly(ethylene terephthalate). Green Chemistry, 2021; DOI: 10.1039/D1GC00931A
Kaynaklar:
Kaynak-1: Bu habere 3 Temmuz 2021 tarihinde https://www.sciencedaily.com/releases/2021/06/210610135752.htm adresinden erişilmiştir.
Kaynak-2: http://www.mikrobiyoloji.org/pdf/702031003.pdf
Resim-1: 4 Temmuz 2021 tarihinde https://pubs.rsc.org/en/content/articlelanding/2021/gc/d1gc00931a#!divAbstract adresinden erişilmiştir.
Kapak Resmi: 5 Temmuz 2021 tarihinde https://www.openaccessgovernment.org/plastic-crisis-microplastics/80125/ adresinden erişilmiştir.
