Folik Asit Nedir?
Diyetisyen Şeyma EFE
“Folat” ve “folik asit” terimleri, farklı olmalarına rağmen sıklıkla birbirinin yerine kullanılır. Folat, birçok farklı B9 vitamini türünü tanımlayan genel bir terimdir. Folik asit, vücutta birden çok önemli işlevi olan ve folatın sentetik bir formu olan suda çözünebilen bir vitamindir. Birçok gıdanın içeriğinde doğal olarak veya çeşitli takviye ürünlerin içerisinde bulunur. Önemli fonksiyonlarından olan hücre bölünmesinde rol alması nedeniyle hamilelik, bebeklik ve ergenlik gibi hızlı büyüme dönemlerinde yeterli düzeyde tüketilmesi son derece önemli bir vitamindir.
Folik Asit Ne İşe Yarar?
Folik asit bir B vitaminidir ve vücudumuzun birçok önemli fonksiyonunda rol almaktadır. Hücre bölünmesi ve çeşitli hücrelerin üretilmesi sırasında görev alan folik asit özellikle kırmızı kan hücrelerinin üretilmesinde önemli bir rol üstlenmektedir. Ayrıca vücudumuz yeni hücreler üretmek için kullanmaktadır buna örnek olarak saçlarımızı ve tırnaklarımızı verebiliriz.
Folik Asit İçeren Besinler
- Kuru Fasulye
- Kuşkonmaz
- Brokoli
- Yeşil yapraklı sebzeler
- Bamya
- Brokoli
- Brüksel Lahanası
- Pancar
- Turunçgiller
- Avokado
- Mercimek
- Yumurta
- Badem-fıstık
- Ispanak
- Kereviz
- Muz
- Ay çekirdeği
Folik Asitin Önemi
Folik asit gebelik süresince maternal sağlık, fetal büyüme ve bilişsel gelişim; daha sonraki yıllarda hastalıklar ve inmeden korunma, kanserin önlenmesi, ek olarak yaşlılıkta kemik sağlığı ve bilişsel fonksiyonlar için önemli rol oynayan bir mikrobesin ögesidir. Yeni hücrelerin üretimi için gerekli olup omurga, spinalkord, kafatası ve beyin gelişimini de desteklemektedir. DSÖ’nün folik asitle ilgili rehberlerinde; dünya genelinde yaşamın ilk 28 gündeki ölümlerin 270 358’ inin konjenital anomalilere atfedildiği (her canlı 1000 doğumda 3.3 ölüm) ve konjenital anomalilerin içinde yer alan Nöral Tüp Defektlerinin (NTD) en yaygın ve en ciddi gözlenen anomalilerden birisi olduğu ifade edilmiştir.
Yeterli folat alım düzeyi EFSA tarafından 600 mcg/gün olarak belirlenmiştir. Besinlerle doğal folat alımı güvenlidir ve yüksek miktar alımın herhangi bir yan etkisi bulunmamaktadır. EFSA, tolere edilebilir üst alım düzeyini folik asit alımına göre belirlemiştir. Gebe kadınlar için de üst alım düzeyi 1000 mcg/gun olarak bildirilmektedir.
Folik Asit Eksikliğinde Oluşan Belirtiler
Bireylerde farklı nedenlere bağlı olarak folik asit eksikliği geliştiğinde birçok belirti ve bulgu ortaya çıkabilir. Yaygın olarak,
- Halsizlik
- Uyuşukluk
- Sinirlilik
- Yorgunluk
- Baş ağrısı
- Baş dönmesi
- Büyümede yavaşlama
- Kaslarda güçsüzlük
- Saçlarda beyazlama
- Batma, karıncalanma veya yanma hissi gibi nörolojik belirtiler
- Depresyon, zihinsel karışıklık, hafıza problemleri, yargılama ve anlama problemleri gibi psikolojik sorunlar
- Mide bulantısı, kusma, karın ağrısı, kilo kaybı ve ishal gibi mide-bağırsak belirtileri
- Nefes darlığı
- Solukluk
- Folik asit eksikliğine bağlı kansızlık ortaya çıktığında solukluk, nefes darlığı, baş dönmesi gibi anemi belirtileri gelişmektedir.
Folik Asit Eksikliği Tedavisi
Folik asit eksikliğinin tedavisi, hastanın günlük folat alımını artırarak ya da bir hekim tavsiyesi ile folik asit takviyesi alması sağlanarak yapılır.