BOULDERİNG
Uzm. Dr. Fatma Seher Pehlivan
Mikro Özel Patoloji Laboratuvarı
Boulder nedir? Bir çoğumuzun belki ilk defa duyduğu bu kelimeyi biz de ilk defa hekim anne ve hekim baba olarak kızımızın 8 yaşında bu sporu tercih etmesiyle öğrendik. Ebeveynlerin düştüğü o Bermuda şeytan üçgenine biz de kapılıp bale tenis gibi bir kısım kurslara git gellerden sonra hiç bildiğimiz bir sporda kendini bulmuştu Melis . Kendi tercihinden dolayı yağmur çamur yaz kış denmeden antrenmanlara 5 yıl boyunca devam edildi. Bizler de bir anda hiç bilmediğimiz kimsenin de bize öğretmediği tamamen kendi imkanlarımızla ve bulduğumuz desteklerle öğrendik bu sporu.
Boulder, kelime anlamıyla ‘aşınmış kaya parçası’ anlamına gelmektedir. Dağcılık federasyonunda spor tırmanışın üç kategorisi mevcuttur Boulder ( kısa duvar ) Lider ( uzun duvar ) ve Hız . Kısaca Bouldering; özel blok ve duvarda hazırlanan her biri farklı nitelikte tutamaklarla teknik malzeme kullanılmadan yapılan tırmanışın bir alt türüdür. Spor tırmanış şu anda Olimpiyatlara girecek kadar ciddi bir spor dalı haline gelmiştir.
Spor tırmanışında, dağcılar ( sporcular ), farklı şekil ve boyutlarda bir dizi el ve ayak tutamağı kullanarak becerilerini ve güçlerini dikey bir duvarda uygulamaya koyarlar. Duvar, pozitif (tırmanma olarak bilinen) veya negatif (dik, sarkan) bölümlerin değişen açılarına sahip olabilir. Hız tırmanışında, her ikisi de 15 metrelik bir duvarda benzer rotaya tırmanan iki dağcı yarışmacıyı en erken sürelerde bitirmesine göre sıralar. Lider tırmanış da ise sporcular, belirli bir süre içinde yüksekliği 15 metreden fazla olan bir duvarda güvenlik ekipmanları ile mümkün olduğunca yükseğe tırmanmaya çalışırlar .Bouldering’de, sporcular belirli bir sürede 4,5 metrelik bir duvarda bir dizi sabit rotalarda yarışırlar. Bazı disiplinlerde tırmanıcılar güvenlik halatları takarlar; ancak, boulder da başka hiçbir ekipmana izin verilmez ve yarışmacılar sadece çıplak ellerini ve tırmanma ayakkabılarını kullanarak tırmanır. Bouldering’de sporcular, güvenlik süngeri ile donatılmış 4,5 m yüksekliğindeki bir duvarda dört dakika içinde olabildiğince çok sabit rotaya tırmanırlar. Rotalar zorluk derecesine göre değişir. Bir tırmanıcı, bir rotanın tepesindeki son tutuşu iki eliyle tuttuğunda, onu tamamlamış sayılır. Tırmanıcılar güvenlik halatları olmadan duvarı aşarlar ve ilk denemeleri sırasında düşerlerse tekrar bir rota deneyebilirler. Bouldering için kullanılan duvarlar, çıkıntıları ve bazı tutucularla, yalnızca parmak uçlarıyla tutulabilecek kadar küçük olan bir dizi zorluk sunar. Tırmanıcılar, bir sonraki tutamaklara hangi eli ve ayağı yerleştireceklerini düşünerek her hareketi dikkatlice planlamalıdır. Başarı için gereken fiziksel ve zihinsel beceri oldukça niteliklidir.. Tırmanış sporu özel hazırlanmış duvarlarda yapıldığı gibi daha çok rotalanmış kayalarda emniyet ekipmanları kullanılarak yapılır.
Spor tırmanış , dikkatli bir ileri planlama ile birlikte güç, esneklik ve beceri gerektirir. Kanaatimce bu spora gönül verenlerin hepsi bu benzersiz fiziksel ve zihinsel yetenek ve kararlılığa sahip olurlar.
Yedi bin metrelik bir dağın yüzeyinde tırmanılan teknik bir pasajla, yirmi metrelik spor bir rotanın kilit hamleleriyle, yedi/sekiz hamlelik bir Boulder rotası ‘tırmanış becerisi anlamında’ bir ve aynıdır. Dağcılık tarafında bu becerilerin yanı sıra; iyi bir kalp dolaşım sistemi, cesaret, tecrübe ve doğru planlama gerekliliği, spor tırmanışta da gene tecrübe ve psikolojik açıdan farklı gereklilikler bulunmaktadır . Boulderdaki rotaların ve tuatamakların çeşitliliği ve karmaşıklığı üst düzeyde olduğundan dolayı bu adaptasyonu sağlayan tırmanıcıların, tırmanışın diğer branşlarında da daha hızlı problem çözebilmeleri muhtemeldir diyor bir yazısında uğur yılmaz. 5 senedir bu sporla uğraşan kızımızda da fark ettiğimiz üzere sabır, denge, güç, dinamiklik, kontrol, problem çözme yeteneğinde artış bu sporun kendisine olan kazançtır
Bir Boulder rotasını çıkabilmek için ‘ne var ne kadar da kolay’ ‘sadece birkaç hamle yapmak gerektiği’ dediğinizi duyar gibiyim. Ben de aynı hissiyatlarla hemen denemeye koyulmuş, hiç kullanılmayan kas gruplarının zorlandığı , kesinlikle teknik bilmek gerektiğini ve mutlaka antrenman yapmak gibi, her spor dalının gerekliliklerinin burada da geçerli olduğunu ağrılı ve komik bir deneyimle öğrenmiştim.
Maalesef birçok spor branşında olduğu gibi yurt dışı olanaklarının Türkiye de olduğundan 10 kat fazla olduğunu; Almanya da Stuttgart da bir köyde bizim ülkemizdeki büyük şehirlerde yapılan spor tırmanış alanlarından çok daha donanımlısı olduğunu üzülerek ve kıskanarak tecrübe ettiğimizi söylemek isterim.
Keşke herkes herhangi bir spor dalının ucundan tutabilse …
KAYNAKÇA
http://www.tirmanis.org/bouldering
https://tdf.gov.tr/spor-tirmanis/
https://www.ifsc-climbing.org/
Resimler TDF arşivinden alıntıdır.
