BOĞAZ STREPİ

İnsandan insana geçen bakteriyel bir hastalık: Boğaz Strepi

Ecren BÜYÜKADA-Afyon Kocatepe Üniversitesi-Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü

Streptokoklar, sporlanmayan glikoz fermantasyonu ile yalnızca laktik asit üreten⁽³⁾ (homofermentatif), oksijen varlığına dayanabilen ve bu ortamda zayıf da olsa gelişebilen (aerotolerant) ⁽⁴⁾, anaerobik gram-pozitif koklardır.⁽¹⁾

Streptokokkal hastalıklara sebep olan mikroorganizmalardan biri Streptococcus pyogenes’dir Ve insan solunum sistemi hastalığına sebep olur.Streptecoccus pyogenes solunum yoluyla bulaşır hücreleri ise tipik olarak uzun zincirler oluşturarak ürerler. ⁽¹⁾

Resim (1) : Streptecoccus pyogenes mikroskop görüntüsü ⁽⁹⁾

Streptococcus pyogenes, bu bakterinin farklı alttürlerinin, aralarında genetik farklılıklar bulunan grupları (patojen suşları) ⁽⁵⁾ tipik olarak yuvarlak çiftleri (kok çiftleri) kısa zincirler halinde üremekte ve virüsün farklı alttürlerinin de aralarında genetik farklılıklar bulunan grupları (virülan suşları) ⁽⁶⁾ yoğun bir  polisakkarit kapsülden (Polisakkarit Kapsül, bakteri hücre duvarının dışında yer alan bir tabakanın ismidir. Genelde polisakkaritlerden oluştuğu için bu şekilde adlandırılır.) oluşturmaktadır. ⁽¹⁾

Streptococcus pyogenes: Epidemiyolojisi ve Patogenezi

Streptococcus pyogenes, çoğunlukla sağlıklı erişkinlerin üst solunum yollarından izole edilmektedir. S. pyogenes streptokokkal faranjit ya da daha iyi bilinen adıyla “boğaz strepi” neden olmaktadır. ⁽¹⁾

Resim (2) : Bir boğaz strepti görüntüsü ⁽¹⁰⁾

Streptecoccus pyogenes, klinik saf mikroorganizmalarının çoğu, kültür ortamında kırmızı kan hücrelerini (alyuvarlar) yıkarak, β hemoliz (Streptokoklar kanlı agar plaklarında üretildikleri zaman kolonilerinin etrafında eritrositlerin tam olarak eritilmesine bağlı olarak şeffaf zonlar oluşur. Bu tür hemolize beta hemoliz; bunu oluşturan streptokoklara da Beta Hemolitik Streptokoklar denir. Örneğin, Streptococcus pyogenes) ⁽⁷⁾ denilen bir duruma neden olan zehirli maddeler (ekzotoksin) salgılamaktadır.

Belirtileri

Streptokokkal faranjit;

• acı verici boğaz ağrıları,
• bademcik büyümesi,
• yumuşak damakta kırmızı benekler,
• boyun lenf bezlerinin duyarlı olması,
• hafif ateş ve genel bir kırıklık ile karakterizedir.

Streptococcus pyogenes ayrıca;

• iç kulak enfeksiyonlarına (otitis media);
• meme bezi enfeksiyonlarına (mastitis);
• derinin yüzeysel katmanında enfeksiyonlara (impetigo)
• akut streptokokkal bir deri enfeksiyonu olan yılancık (erysipelas) oluşumuna

Ve streptokokkal enfeksiyon sonrası etkilerle bağlantılı çeşitli durumlara neden olabilmektedir. ⁽¹⁾

Resim (3): İmpetigo ⁽¹¹⁾

 Resim (4): Otitis Media ⁽¹²⁾

Şiddetli boğaz ağrısına ait klinik vaka sayısının yarısını S. pyogenes oluştururken, geri kalan yarısı virüs (viral) kökenlidir. Bu nedenle boğaz ağrısına neden olan etkenin doğru ve çabuk tanısı çok önemlidir. Eğer etken S. pyogenes ise, belirtilmiş antibakteriyel tedavinin derhal uygulanması gerekmektedir. Çünkü tedavi edilmemiş grup A streptokokkal enfeksiyonlar; kızıl, romatizmal ateş, böbrek yetmezliği (akut glomerulonefrit) ve toksik şok sendromu gibi daha ciddi hastalıklara yol açabilir. Diğer taraftan, eğer boğaz ağrısının nedeni virüs (viral) ise antibiyotikler yarar sağlamamakta ve bakterilerin mantar alg birlikteliğinden oluşan mikroorganizmaların içinde ya da üzerinde yaşayarak⁽⁸⁾ (mikroflora) ilaç direncine ön ayak olabilmektedir. ⁽¹⁾

Tanı kısmı

Boğaz strepinin çabuk tanısı için klinik tanı setleri, rutin olarak ana sağlık kliniklerinde uygulanabilmektedir. Bu tanı setlerine, özellikle hızlı antijen belirleme sistemleri de dahildir, Bu testlerde, S. pyogenes’in yüzey proteinlerine özgül olarak oluşmuş antikorlara bakılmaktadır. Daha hassas ve kesin tanı için, boğazdan veya şüphe edilen yaradan alınan örnek kanlı agar plağına ekilerek, S. pyogenes’in elde edilmesine çalışılır. Ancak hızlı antijen belirleme testlerinin aksine, boğaz kültür sonuçlarının alınması 48 saati bulmaktadır. Bu da tedaviyi geciktireceği için, bahsettiğimiz yan etkilere neden olmaktadır. ⁽²⁾

Resim(5): Streptecoccus pyogenes’in kanlı agarda β hemoliz görüntüsü ⁽¹³⁾

Kaynaklar;

1) Madigan MT, Martinko JM (2009) Brock Mikroorganizmaların Biyolojisi (11. Baskı) (syf: 850) Çeviri Editörü: Cumhur Çökmüş, yayınevi: Palme Yayınevi

2) Madigan MT, Martinko JM (2009) Brock Mikroorganizmaların Biyolojisi (11. Baskı) (syf: 851) Çeviri Editörü: Cumhur Çökmüş, yayınevi: Palme Yayınevi

3) https://tr.wikipedia.org/wiki/Fermantasyon

4) https://www.nedirnedemek.com/aerotolerant-ne-demek

5) https://tr.wikipedia.org/wiki/Su%C5%9F

6) Ana resim: https://tr.wikipedia.org/wiki/Su%C5%9F

7) https://tr.wikipedia.org/wiki/Kaps%C3%BCl_(mikrobiyoloji)

8) https://www.nedirnedemek.com/mikroflora-ne-demek

9) Argentina: ¿qué tan peligrosa es la bacteria Streptococcus pyogenes que tiene en alerta al sistema de salud de la nación sudamericana? – BBC News Mundo

10) What Is Strep Throat: Overview and More (verywellhealth.com)

11) Impetigo In Children: What Are Its Symptoms And How To Deal With It (momjunction.com)

12) Middle-Ear Infection (Otitis Media): Causes, Symptoms & Treatment Options – Drugs.com

13) https://i.pinimg.com/originals

14) Streptococcus Pyogenes, Pathogen. Spherical, Gram-positive Bacteria. Morphology. Microbiology Stock Vector – Illustration of endospores, magnifier: 187625109 (dreamstime.com)