Blokzincirin Sağladığı Merkeziyetsizlik Medikal Alanda Hangi Yöntemleri Değiştirebilir?
Mehmet Sabancı
Kütahya Sağlık Bilimleri Üniversitesi, İntörn Dr
2011 yılında ortaya çıkan Blokzincir Teknolojisinin finans sektörünü kökten değiştirdiğini her geçen gün görüyoruz. Temelinde arzının sınırlı olması ve regülasyonlardan etkilenmemesi adına ortaya çıkarılan bu takas aracı halen hack edilebilmiş değil. Kriptografinin en bilinen algoritmalarından ve Satoshi Nakomoto’nun da Bitcoin’in kaynak kodunda kullandığı sha256 algoritması eğer bilgiyi bu kadar iyi saklayabiliyorsa bunu tıbbi verilerin işlenmesinde mahremiyet adına kullanabilir miyiz?
Bunun en önemli faydası verilerin değiştirilemez bir kayıt altında tutulabilmesi ve anonimizasyonu şeklinde cevaplanabilir. Çünkü bloğun sonuna eklenen her bir zincirden önce tüm zincir doğrulamaktadır. Bu sayede ne kadar veri tutulduğu blok zincir üzerinde açıkça görülebilecek ama verinin şifrelenmesinden ötürü bunu sadece blokzincire ekleme yapan kişi görebilecektir. Ayrıca yeterli veriyi elinde tutanlar gerektiğinde bunu tokenizasyon denilen yöntemle paylaşabilecektir.
Her Türkiye Cumhuriyeti vatandaşının bir kimlik numarası ve adına e-nabız üzerinde tıbbi kayıt geçmişi bulunmakta peki bunu blokzincir teknolojisiyle birleştirirsek ne fayda sağlayacağız?
Bu sayede sigorta ödemeleri daha adil ve şeffaf yapılabilecek, blokzincirde ispatlı veriler üzerinden faturalandırılmalar büyük miktarda zamandan tasarruf ettirerek maliyetleri aşağı çekecektir. Verilerin blokzincirde depolanıp dağınık halde işlenmeye ve görüntülenmeye açık olmasının bize hayatta en somut diğer katkısı da gittiğimiz her farklı ülkedeki farklı hastanede aynı tıbbi geçmişimize ulaşabilecek olmalarıdır. Bu sayede hasta hakkında daha kapsamlı bir tıbbi arka plan oluşturularak verilen tedavilerin en efektif seviyeye ulaştırılması sağlanabilir. Ayrıca blokzincir üzerinde listelenen kodlar sayesinde spesifik hastalıklar taranarak istatistik testlerinde anlamlı bir fark bulunabilir böylece literatüre otonom katkılar yapılabilir. Görüldüğü üzere bu teknoloji yeni tedavilerin ve tanı yöntemlerinin geliştirilmesi adına bir kilometre taşı olabilir.
Öte yandan medikal veriler gerçekten yüksek boyutlara ulaşıyor, bunun Proof of Work dediğimiz yöntemle doğrulanma süreci ne kadar zaman alacak sorusu tam bir muamma çünkü bunu işleyen grafik işlem birimleri halen yeterli seviyede değil. Bu durum da önümüzde çözülmesi gereken bir optimizasyon problemlerine iyi bir cevap gerektiriyor. Mevcut teknolojiyle yüksek miktarda veriyi işlemek büyük dezavantajlar getirebilir. En çok doğayı korumamız gereken dönemde 2020 yılında Türkiye’nin kullandığı enerjinin yarısına eşdeğer enerjinin Kripto Para madenciliğinde harcanmasının getirdiği sorunlar gibi.
Kriptografi alanında yeni yöntemler araştıran bilim insanları proof of space dediğimiz yöntem sayesinde iş ispatı yerine alan ispatıyla bu sorunu çözmeyi amaçlıyorlar. Bu sayede harcanan elektrik seviyesini azaltarak doğaya verilecek zararı minimize etmeyi istiyorlar.
Veri çağı olarak adlandırılan bu dönemde geleceğe ışık olabilmek için veriyi işleyip korumak nitekim en önemli araç olacaktır. Unutmayalım ki blokzincir teknolojisi yeni bir donanım geliştirilip tersinir olmayan algoritmalar kırılamadığı sürece halen en güvenilir teknoloji. Bu teknolojiyi Akıllı Kontratlar sayesinde daha şeffaf, daha güvenilir ve daha ulaşılabilir hale getirmek; gelişen, değişen ve dönüşen teknolojik devrimde yer almamızı sağlayacak.
Anahtar Kelimeler:Smart Contract(akıllı kontrat), Tokenizasyon, Proof of work(iş ispatı), Proof of space(alan ispatı)
REFERANS
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S2542435120303317
https://www.klausnordby.com/bitcoin/Bitcoin_Whitepaper_Document_HD.pdf
https://thearabhospital.com/articles-eng/blockchain-the-future-of-medicine-by-medlab-media-group/
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1364032102000126