UZAY BİLİMLERİNİN DİSİPLİNLERARASI ALANI OLAN ADLİ ASTRONOMİ
Ecren BÜYÜKADA-Afyon Kocatepe Üniversitesi-Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü
Uzay çalışmaları Dünya ve Dünya atmosferinin dışında insanlı ya da insansız uzay araçları ile yürütülen araştırmalardır. Uzay bilimleri de bu araştırmaları konu edinir. Uzay bilimleri temel bilimlerden, teknolojiden ve disiplinler arası bilimsel çalışmalardan destek alır. Uzay bilimlerinde bilinmeyenin araştırılmasıyla Dünya dışında insanlığa yararlı olabilecek bilgilere ulaşılabilmektedir.[2]
Burada Uzay bilimlerinin disiplinler arası alanı olan adli astronomiyi inceleyeceğiz;
Adli Astronomi, gökyüzünün geçmiş zamanlarda olan görünümünü ve gök cisimlerinin konumlarını göstermeye yarayan adli bilimin bir dalıdır. Adli bilimde, edebiyatta, tarihsel olaylarda ve Sanat Tarihinde adli astronomi kullanılmaktadır. Ülkemizde bazı davalarda astronomi, adaletin sağlanmasında katkı sağlıyor. Bu alanda Kandilli Rasathanesi’ne gerekli davalarda başvurular olmaktadır.[3]
Örneğin; 1992 yılında bir asteğmen, bir yüzbaşına fiziksel şiddet uyguluyor. Asteğmen kendisini savunduğunda havanın çok karanlık olduğunu ve kişinin yüzünü göremediğini, bu nedenle onun bir er olduğunu düşünerek “dövdüğünü” ifade ediyor. Burada astronomi devreye giriyor ve kavganın olduğu gün Ay’ın Dolunay evresinde olduğu belirleniyor. [4]
Bu olayın failinin bulunamamasını adli astronomi açıklıyor.
Bu bilgiden hareketle, hırsızlık, mesken masuniyetini ihlal, seçim yasasına muhalefet, teşhir suçu, yağma, adam öldürmeye teşebbüs, gasp, ırza geçme ve sarkıntılık, dikkatsizlik ve tedbirsizlik ile ölüme sebebiyet verme, ihtiyati tedbir yasasına muhalefet, resmi mercileri iğfal, görevli memura mukavemet gibi daha birçok konu adli astronomiyi ilgilendiriyor.[5]
Resim: Adli Astronomi [1]
Ayrıca eski astronomik çizimlerdeki gök cisimlerinin ve takım yıldızlarının birbirlerine göre konumlarından yararlanarak o uygarlığa ilişkin tarihleme yapılması gibi pek çok konu da adli astronominin ilgi sahasına girer.[6]
Bu tip araştırmalar özellikle Sanat Tarihi için astronomi yöntemleri, belirli bir sanat eserinin veya ona ilham veren olayın yaratılış yeri ve zamanını belirlemek için bazen yararlıdır. Bu tür yöntemler bugüne kadar kullanılmıştır.[7] Örneğin Van Gogh’un ünlü eserlerinden birisi olan Evening Landscape with Rising Moon (Akşam Manzarası ve Yükselen Ay) tablosundaki gizem adli astronomi sayesinde çözülmüştür.[8]
Resim: Vincent Van Gogh’un Evening Landscape with Rising Moon (Akşam Manzarası ve Yükselen Ay) tablosu [9]
Kaynakça;
[1]https://www.google.com/url?sa=i&url=https%3A%2F%2Fwww.trthaber.com%2Fhaber%2Fgundem%2Fdavalarda-dugumu-cozen-yontem-adli-astronomi 548901.html&psig=AOvVaw1RRF2sopT345JY5dhknebe&ust=1616666098116000&source=images&cd=vfe&ved=2ahUKEwjYl6HV1MjvAhXqMewKHciJBH0Qr4kDegUIARCZAQ
[2] https://www.nedir.com/uzay-bilimleri
[3] Adli Astronomi Nedir? Yerel Hukukta Adli Astronomi Kullanımı • Kozmik Anafor
[4] Adli Astronomi Nedir? Yerel Hukukta Adli Astronomi Kullanımı • Kozmik Anafor
[5] Adli astronomi Nedir? Adli astronomi Ne demek? – Nedir.com
[6] adli astronomi (egegural.com)
[7] Falk, Dan (1 Haziran 2010). “Adli astronom, Walt Whitman’ın gizemini çözdü”. Yeni Bilim Adamı CultureLab. Alındı 2 Haziran 2010.
[8],[9] Adli Astronomi Nedir? Yerel Hukukta Adli Astronomi Kullanımı • Kozmik Anafor
