Gerty Theresa Cori
Fatma Kızıloğlu Afyonkarahisar Sağlık Bilimleri Üniversitesi Tıp Fakültesi 3.sınıf öğrencisi
Çoğumuzun yakından bildiği laktik asit döngüsü olarak da bilinen Cori döngüsü,ismini mucidi Gerty Theresa Cori’den almaktadır. Bu keşif Gerty Theresa Cori’yi 1947 yılında, bilimde Nobel Ödülü kazanmış üçüncü kadın ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi ilk kadın bilimci yapar.
Onu biraz daha yakından tanımak gerekirse, tıpla olan ilgisi 16 yaşındayken pediatri profesörü olan annesinin amcasını örnek almasıyla ve tıp doktoru olmaya karar vermesiyle başladı. Kadınlara çok fazla eğitim fırsatı verilmeyen bir dönemde Prag Alman Üniversitesi Tıp Fakültesine kabul edildi. 1920’de Carl Ferdinand Cori ile ilk ortak çalışmaları olan hastalığa karşı bağışık vücutlar üzerine rapor yayınlayıp mezun oldular ve hemen sonrasında evlendiler. Avrupa’daki kötüleşen koşullar sebebiyle, New York Buffalo’da Ölümcül Hastalık Araştırma Enstitüsünün ekibine katılmaya karar verdiler ve 1922’de ABD’ye göç ettiler. Gerty Cori,birkaç ay sonra bu enstitüde yardımcı patolog olarak görev almaya başladı ve sonrasında yardımcı biyokimyacı oldu. 1928’de ise ABD vatandaşı oldular. 1931’de ise eşi Carl Cori, Washington Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji Bölüm Başkanlığı görevini yürütmeye başladı. Üniversite, aynı aileden olan kişilerin aynı anda atanmalarını yasakladığı için Gerty Cori Farmakoloji bölümünde araştırma görevlisi olarak çalışmalarına devam etti ve Gerty, eşi Carl Cori ile aynı rütbeye gelebilmesi için on üç yıl beklemek zorunda kaldı.
Washington Üniversitesi’nde çalışmaya devam ederken, kurbağa kaslarında glikojenin parçalanmasını sağlayan ve şimdi Cori esteri olarak da bilinen glikoz 1-fosfat isimli bir ara bileşik keşfettiler. Gerty Theresa Cori ayrıca glikojen depo hastalığı üzerinde de çalıştı ve enzimdeki bir eksikliğin insanlarda genetik bir hastalığa sebep olabileceğini gösteren ilk kişi oldu. 1947’de Gerty ve Carl Cori, laktik asit döngüsü (Cori döngüsü) ile Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü’nün yarısını aldılar. Ödülün diğer yarısını da şeker metabolizmasında ön hipofizin oynadığı rolü keşfiyle Bernardo Houssay aldı. 1947 ve sonrasında da birçok ödüller aldı.
1947’de Gerty Cori miyelofibroz semptomları göstermeye başladı. On yıl boyunca bu hastalıkla savaştı ama çalışmaktan ve araştırma yapmaktan asla vazgeçmedi. Son birkaç ayına kadar çalıştı ve keşiflerine devam etti. 26 Ekim 1957’de hayatını kaybetti. Washington Üniversitesi’nde Gerty Cori ve eşi Carl Cori tarafından paylaşılan yirmi beş metrekarelik bu laboratuvar,2004 yılında Amerikan Kimya Derneği tarafından Ulusal Tarihi Dönüm Noktası olarak kabul edilmiştir.
Kaynakça
1.Özdemir,A. (2019). ‘Kadın Mucidler’ . İzmir:Lilith Yayıncılık
2.(2021,6 Ocak). 29Ocak 2021 tarihinde https://en.wikipedia.org/wiki/Gerty_Cori adresinden erişildi.
1 thought on “Gerty Theresa Cori”
Pingback: Gerty Theresa Cori Kimdir? | Molekülce